Kullanım ömrü biten bir giysi çöp olmak yerine tekrar ipliğe dönüştürülüyor, yeniden giysi olarak tüketiciye dönüyor. Geri dönüşüm yoluyla iplik imalatında Türkiye birinci kalite ürünlerle öne çıkıyor.
Atıktan elyafa, elyaftan ipliğe sonra kumaşa... İplik fabrikalarında tekstil atıkları binlerce çivinin olduğu bir sistemle parçalanarak pamuğa çeviriliyor. Hiçbir kimyasal katkı madde kullanılmadan, sadece elektrik gücüne dayalı bu işlem, sabır ve emek istiyor. Biz de bu meşakkatli süreci görüntülemek için İstanbul Silivri'deki bir fabrikaya konuk olduk.
Bin 500 ton ağırlık üretebilen bir iplik fabrikasında en az 75 kişi çalışıyor. Silivri'deki iplik fabrikasında istihdamın çoğunluğunu da kadınlar oluşturuyor. Binlerce insanın hizmet verdiği Türkiye, iplik fabrikalarındaki performansıyla dünya çapında adından söz ettiriyor. "En ince, en kaliteli iplik" iddiasıyla yola çıkılıyor.
Tekstil İhracatları ve Çalışanları Derneği Başkanı Ergin Aydın Türkiye'de atıktan dönüştürülen ipliklerin kalitesini, "Dünya genelde 20 numara civarında iplik çekebiliyorken biz daha ince daha kaliteli 36 numara iplik çekebiliyoruz. Dünya elyaf uzunluğunda 1 santimetreye gelemezken biz 1,3'lere geliyoruz. Bu da daha kaliteli geri dönüştürülmüş iplik üretimini sağlıyor" diyerek açıklıyor.
Ergin Aydın Türkiye'nin iplik imalatında dünyanın en iyisi olduğu görüşünde.
"Türkiye Çin ve Hindistan'dan sonra dünyanın 3. hacim olarak ülkesi diyebilirim ama kalite olarak geri dönüştürülmüş iplikte bence bir numara şu anda. Çünkü makinalar daha yeni, teknolojik imkanlar daha fazla. AR-GE olarak da ciddi yatırımlar yapıyoruz."
2025 itibarıyla yüzde 25 oranında geri dönüştürülmüş iplik kullanımı zorunlu
Dünyadaki tekstil atıklarının yüzde 97'si geri dönüştürülebilir durumda ancak sadece yüzde 15'i işleme giriyor. Tekstilin doğaya verdiği bu zararın önüne geçmek için AB, 2025 yılından itibaren uygulanacak bir dizi karar aldı.
Atıklar çöpe atılamayacak, yakılamayacak, geri dönüştürülmüş iplik kullanımı artırılacak. Bu kararlar yüzlerce ülkeye tekstil ürünü ihraç eden Türkiye'ye de yeni kapılar açıyor.
Girişimci Serbülent Karabulut, Türkiye'nin performansıyla dünya markalarının geri dönüşüm projelerine partner olabileceğini söylüyor.
"Gelişmiş makina parkurlarıyla yapılamaz denilecek kadar ince ve kaliteli iplikler yapılıyor Türkiye'de. Bu anlamda çok ciddi ihracat kapasitesine sahip bir sektörüz. İhracat kapasitesi yüzde 80'lere yakın."
Tekstilde geri dönüşümün finansal hem de çevresel kazanımları var
İpliği geri dönüştürülmüş malzemelerden yapmak hem çevresel etkileri azaltmak hem de sürdürülebilirlik açısından çok önemli. Fabrikalarda rengine ve cinsine göre ayrıştırılan elyaflar, kirlilikten uzak renkli ipliklere dönüşüyor. Bir pamuğun üretilmesi için 16 bin litre su kullanılıyor. Geri dönüşüm ile tek bir ürün için litrelerce su tasarrufu sağlanabiliyor. Türkiye'nin iplik imalatında bir sonraki hedefi ise tamamen doğal kaynakları kullanarak, yağmur suyunu depolayarak, güneşin gücünü kullanarak 'yeşil iplik' üretmek.